Alexander Hogendoorn: “Dromen en doen horen bij elkaar”

Klant aan het woord: Alexander Hogendoorn van Wijkbedrijf De Middellander

De Rotterdamse wijk Middelland is een wereld op zich. Sommige mensen leven grotendeels langs elkaar heen, er wonen relatief veel kwetsbare mensen en er zijn problemen. De wijk zou ook best groener kunnen. Hoe kun je investeren in de kwaliteit van de wijk, groen en samenleving en al doende mensen veel meer bij de wijk en elkaar betrekken? Met die vraag en uitdaging, startte in 2020 Wijkbedrijf De Middellander BV, waarvan Alexander Hogendoorn een van de drie directeuren is, samen met Ruud Reutelingsperger en Tom van Geest. 

“Wie ergens eigenaar van is, zorgt er beter voor”, aldus Alexander. Hij zag het bewijs in projecten die hij leidde ter verbetering van de betrokkenheid van mensen in de geestelijke gezondheidszorg. De Middellander organiseert projecten op het gebied van duurzaamheid, sociale samenhang en gezondheid in Middelland, die bij voorkeur uitgevoerd worden door organisaties en ondernemers in de wijk. Alle winst van het bedrijf, investeert het in de wijk.

Sociaal laboratorium

De Middellander is volgens Alexander niet alleen een BV, maar vooral ook een sociaal laboratorium, dat, in zijn woorden, actiegericht onderzoekt hoe het die betrokkenheid, eigenaarschap en zeggenschap het beste kan vormgeven. Deels is het nog een droom, geeft hij toe. “Maar dromen en doen horen bij elkaar.” In de kleine twee jaar sinds de oprichting zag hij bijzondere verbindingen ontstaan. Een voorbeeld is het netwerk deelmobiliteit, dat zoekt naar een constructie waarin buurtgenoten samen elektrische auto’s kopen, om zo het blik en de energie van eigen auto’s te kunnen besparen en parkeerplaatsen vrij te maken voor groen. Nog voordat de uitvoering gestart is, hebben ze elkaar al beter leren kennen.

Een ander voorbeeld is het 1000-regentonnenproject, bedacht door Ruud Reutelingsperger. Onder leiding van ‘waterleider’ Tijs van Ruth plaatsen Middellanders als Emma, die als zelfstandig adviseur voorheen veel tijd achter  haar bureau zat, en ex-dakloze Ibrahim, samen regentonnen in de hele stad en zelfs daarbuiten. Het project begon klein, maar kreeg een bijzondere eigen dynamiek. Het interessante netwerk dat inmiddels rondom De Middellander ontstaan is, houdt zich ook bezig met taaie vragen als de mentale veerkracht en geestelijke gezondheid in de wijk.

Betrokken aandeelhouders

Het idee om van het wijkbedrijf een BV te maken, was de uitkomst van een lange reeks dialoogbijeenkomsten van bewoners, organisaties in de wijk en de gemeente. In een BV zijn alle aandeelhouders mede-eigenaar. Maar hoewel er genoeg mensen zijn die, zeker als je het ze vraagt, willen helpen om een tuintje aan te leggen, activiteiten te organiseren of te klussen, is aandeelhouder worden voor veel mensen een grote stap. “Het vraagt veel uitleg”, geeft Alexander toe, “het is niet het eerste wat bij mensen opkomt.”

Toch kent het wijkbedrijf inmiddels weliswaar zo’n vijftig aandeelhouders en een netwerk van  zo’n honderd mensen die op de een of andere manier betrokken zijn. “Daar zijn we enorm blij mee en willen we graag in groeien. Wat ons betreft komt elke volwassen bewoner, en elke organisatie en vrijwilliger in de wijk in aanmerking om aandeelhouder te worden. We verkopen maximaal één aandeel à één euro per stuk per persoon, zodat iedereen die dat wil in de gelegenheid is om mede-eigenaar te worden en niemand meer rechten heeft dan een ander.”

Betrokkenheid organiseren

Maar niet iedereen ziet het zitten, aandeelhouder worden, merkt Alexander. “De term schrikt sommigen af, net als het vergaderen dat erbij hoort. De essentie van aandeelhouderschap is het gezamenlijk invullen daarvan, dat maakt het een extra uitdaging. We zoeken nu dus ook naar andere manieren om betrokkenheid en eigenaarschap in de wijk te organiseren – want uiteindelijk is dat belangrijker dan het generen van business en projecten. En ondertussen denken we na over de vraag hoe we vergaderen als ooit alle 12.000 inwoners van Middelland aandeelhouder zijn.” 

De administratie uitbesteden

Al toen De Middellander nog in oprichting was, zag het bestuur een aantal projecten zo hard groeien dat duidelijk werd dat ze de administratie niet zelf konden doen. “We hadden behoefte aan een goede ondersteuning, ontzorgen, goed advies, iemand die onze sparringpartner is. Daarin vonden we Nico en we voelden al snel dat we dezelfde dingen belangrijk vinden: de wereld beter achterlaten dan we hem nu aantreffen. Nico regelt de zaken goed, heeft alle relevante regelgeving scherp en helpt ons om aan alle vereisten te voldoen. Zo wees hij ons erop dat wij als BV geen vrijwilligersvergoedingen kunnen geven, wat wij wel graag wilden. Iemand anders adviseerde ons over een constructie via stichting Mooi, mooier Middelland en Nico ziet er vervolgens op toe dat we die volgens de regels uitvoeren.”

Toelichten van de jaarstukken 

Waar Alexander ook heel blij mee is, is dat Nico op de laatste aandeelhoudersvergadering de jaarstukken toelichtte. “Hij kan dat niet alleen veel beter dan ik, zijn betrokkenheid geeft ook vertrouwen. Aan ons als bestuur en aandeelhouders, maar ook aan partners en de mensen van wie we hopen dat zij dat worden. Een ethische financiële huishouding behoort tot onze kernwaarden, en Fiducie zorgt ervoor dat kunnen waar maken. In die zin draagt Nico met Fiducie indirect bij aan een duurzame ontwikkeling van Middelland en van het wijkbedrijf. Daar zijn we enorm blij mee!”